Programma 2 Sterke sociale samenleving

• De begrote uitgaven € 34,7 miljoen zijn in 2025 en dit hiermee het grootste programma is;
• De belangrijkste kostenposten de taakvelden Maatwerkvoorziening Wmo (€ 5,6 miljoen), de  taakveld Maatwerkvoorzieningen Jeugd (€ 6,2 miljoen), het taakveld Inkomensregelingen (€ 6,2 miljoen) en ter taakveld Sport € 3,2 miljoen) zijn;
• Belangrijkste risico’s zitten in het sociale domein en onderwijshuisvesting.

Toelichting programma

Iedereen doet mee, dat is ons motto.  Een samenleving waarin iedereen op voet van gelijkheid mee kan doen en waarin de mogelijkheden, talenten en eigen regie van onze inwoners centraal staan: een inclusieve samenleving. In clubs, kerken en verenigingen, op school, op het werk of in de buurt. Wij zijn zorgzaam voor iedereen en willen dat iedereen zich veilig kan voelen.
We kijken naar wat onze inwoners echt nodig hebben. Dat vraagt om een integrale benadering waarbij de gemeente, professionele en maatschappelijke organisaties, het bedrijfsleven, het verenigingsleven en inwoners samenwerken. Vanuit vertrouwen en gezamenlijke verantwoordelijkheid. Daarbij kijken we over de eigen grenzen van de organisatie of domeinen heen. Het gaat niet alleen om sociale aspecten, maar ook om fysieke en economische aspecten in hun onderlinge samenhang. Zoals de beschikbaarheid van een woning en werk.

Maatschappelijke Agenda 2022-2026

In december 2022 heeft de gemeenteraad de Maatschappelijke Agenda 2022-2026 vastgesteld. Met als ondertitel: In Wierden doen we het samen.
In de Maatschappelijke Agenda staat onze missie voor het sociaal domein: Een gezonde, veilige, sociale en inclusieve gemeente waar alle inwoners de ruimte hebben om mee te doen. Inwoners nemen verantwoordelijkheid voor hun eigen leven, zorgen voor zichzelf en voor elkaar. Kinderen en jongeren groeien gezond, veilig en kansrijk op.
De Maatschappelijke Agenda en deze missie zijn leidend in het werk van de gemeente in en voor het sociaal domein én voor de uitgaven in de begroting 2025. Dit houdt in dat we steeds meer inzetten op preventie, op de eigen kracht van inwoners en als het écht nodig is, op zo licht mogelijke ondersteuning dicht bij huis.

Integraal Zorgakkoord (IZA) en Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA)

In 2023 zijn er landelijk verschillende zorgakkoorden gesloten. Deze akkoorden hebben dezelfde doelen als onze Maatschappelijke Agenda: de gezondheid van inwoners versterken en ondersteuning en zorg voor alle inwoners, nu en in de toekomst toegankelijk, beschikbaar, betaalbaar en van goede kwaliteit te houden.
Het IZA zet daarbij vooral in op domeinoverstijgende samenwerking op regionaal niveau. In Twente worden de IZA-activiteiten en -middelen ingezet via de Twentse Koers. Dit is een strategische en regionale samenwerking van de 14 Twentse gemeenten, zorgverzekeraar en zorgkantoor Menzis, GGD Twente en provincie Overijssel. Eind 2023 is het Regioplan Twentse Koers vastgesteld. Hierin staat hoe we de komende jaren in Twente samen werken aan gezondheidsbevordering.
In samenhang met het IZA is in 2023 landelijk het GALA gesloten. Het GALA richt zich op de lokale versterking van het preventieve gezondheids- en welzijnsbeleid. Voor de uitvoering van het IZA en het GALA ontvangt resp. de Twentse Koers en de gemeente een specifieke uitkering van het Rijk. Deze middelen stellen ons in staat om in ieder geval tot en met 2025 activiteiten te laten uitvoeren en te versterken. Een deel van de specifieke uitkeringen is echter niet meer beschikbaar vanaf 2026 of onzeker vanaf 2027. Dit levert dus een onzeker meerjarenperspectief op.
De brede specifieke uitkering (SPUK) GALA voor de gemeente Wierden bedraagt in 2025 (net als in 2024) €367.290 en in 2026 €291.174. Zoals gezegd is het perspectief na 2026 nog onzeker.

Geïndiceerde zorg en inkoop

Eerder zijn regionaal de voorbereidingen voor verschillende inkopen gestart. Dit betreft o.a. de inkoop huishoudelijke ondersteuning (ingegaan 2024), inkoop jeugdhulp (ingaand 2025) en inkoop Wmo begeleiding individueel en dagbesteding (ingaand 2025).
We zien dat de kosten voor deze vormen van ondersteuning stijgen, ondanks de eerder genoemde doorgevoerde Berenschot maatregelen. Desondanks zien we een toename in de vraag naar geïndiceerde hulp bij bv. huishoudelijke ondersteuning (HO) en jeugd, neemt de zwaarte van de hulpvragen ook toe en zijn we door wettelijke regels gedwongen om onze tarieven aan te passen aan bv. CAO-verhogingen.
Bij HO speelt verder mee dat het abonnementstarief een aanzuigende werking heeft. Het Rijk bereidt een wetsvoorstel voor om het abonnementstarief per 2026 weer te vervangen door een inkomens- en vermogensafhankelijke bijdrage. De verwachting is dat dit de vraag naar HO zal drukken en/of de inkomsten zal verhogen.
Verder zien we bij jeugd ook een toename van complexe problematiek en daarmee van de zwaarte en dus de kosten van benodigde zorg.

Rijksmiddelen Jeugdzorg

Het Rijk en de VNG hebben op 18 april 2023 een financieel principeakkoord bereikt over de Hervormingsagenda Jeugd. Voor 2024 was al € 1.454 miljoen toegekend en nu is voor 2025 € 954 miljoen beschikbaar gesteld. Hiermee was al rekening gehouden. Nieuw in dit akkoord is de financiële afspraak dat het besparingspotentieel gemeenten van € 374 miljoen voor 2023,  € 463 miljoen voor 2024 en € 570 miljoen voor 2025 voor de jaren 2024 en 2025 bevroren is op het niveau van 2023. Echter voor 2026 staat de besparing, zoals voorzien, weer op € 961 miljoen en loopt op tot iets meer dan € 1 miljard voor 2027.