Leefbaarheid en sociale samenhang

 Bestaand beleid

• Kunst en cultuur dragen op een unieke wijze bij aan de sociale samenhang in onze gemeente, vitaliteit van het landelijk gebied, creativiteit van onze jeugd en de profilering van onze gemeente. Met de Cultuurvisie Wierden 2020 stimuleren we deze ontwikkelingen door onze organisaties voor kunst, cultuur en erfgoed centraal te stellen in deze opgave. De cultuurdeelname van onze jongste inwoners vinden we prioriteit. Daarom doen we mee aan de provinciale regeling Cultuur aan de Basis 2.0 2021-2024. Samen met het onderwijs en de gemeente heeft de combinatiefunctionaris onderwijs-cultuur een meerjarenprogramma opgesteld waarbij de realisatie van de binnenschoolse cultuureducatie tot stand komt dankzij de financiële bijdragen van de provincie, scholen en de gemeente.
• We stimuleren vernieuwende cultuuruitingen met een grote creatieve en artistieke kwaliteit. Het ruimte geven aan deze nieuwe kunsten doen we niet alleen maar binnen het samenwerkingsverband van Twentse gemeenten onder de noemer Cultuurregio Twente. Samen met onze partnergemeenten, provincie en rijk genereren we middelen voor de nieuwe makers.
• Onze historische gebouwen, dorpscentra en landschap vormen het decor en podium voor veel culturele activiteiten zoals evenementen en genieten ook een toenemende toeristische belangstelling. Om dit verder aan te jagen werken we samen met andere gemeenten in het project nationaal park de Sallandse Heuvelrug en Twents Reggedal.
• We hebben specifieke aandacht voor het thema dementie. Mensen met dementie wonen  langer thuis, waardoor de mantelzorg zwaarder wordt. Tegelijkertijd neemt het aantal mensen dat mantelzorg kan bieden af en ze worden ouder. Wij zetten ons daarom samen met inwoners, maatschappelijke organisaties en bedrijven actief in voor een dementievriendelijke samenleving, met oog voor de dementerende én zijn/haar omgeving. Op 14 maart 2023 heeft het college het plan 'Dementievriendelijk Wierden' vastgesteld. In dit plan staat beschreven op welke wijze we de komende jaren de gemeente Wierden dementievriendelijk willen maken. Op basis van het plan 'Dementievriendelijk Wierden' wordt jaarlijks door de werkgroep Dementie een actieplan opgesteld.

• De vraag naar mantelzorg neemt de komende jaren flink toe. In de toekomst wordt verwacht dat meer oudere ouderen (75-plus) mantelzorg gaan bieden aan leeftijdsgenoten. Daarom ondersteunen we mantelzorgers waar we kunnen. Dit doen we bijvoorbeeld door in 2024 in samenwerking met de andere Twentse gemeenten en het Zorgkantoor Menzis een pilot logeerzorg uit te voeren. In 2025 wordt bekeken of en hoe hier vervolg aan wordt gegeven.
• Het aantal mensen dat te kampen heeft met psychische kwetsbaarheid is omvangrijk. In 2020 had 18% van de Nederlandse volwassen last van een of meer psychische aandoeningen. Bij jongvolwassenen (18-24 jaar) was dit in deze periode 28%. Voor de gemeente Wierden betekent dit dat er op jaarbasis ongeveer 4000 inwoners met psychische kwetsbaarheid zijn. Niet al deze mensen hebben toegang tot professionele hulp of zijn hiernaar op zoek. Aangenomen dat gemiddeld bij een GGZ zorgvrager ten minste een naaste als mantelzorger betrokken is, kunnen we er vanuit gaan dat 4000 mantelzorgers in de gemeente Wierden betrokken zijn bij een persoon met psychische kwetsbaarheid. De omvang en impact van de uitdagingen waarmee deze mantelzorgers te kampen hebben zijn aanleiding om een in tweejarig project maatschappelijke acceptatie en aandacht te creëren voor de situatie van de bij GGZ betrokken mantelzorgers, hun draagkracht te vergroten en een op hun behoefte gericht ondersteuningsaanbod te ontwikkelen. Dit projectplan wordt in 2024 en 2025 bekostigd uit het GALA-budget.
• Omzien naar elkaar is van groot belang. Het behouden en verder stimuleren van de sociale samenhang is een belangrijke opgave. Gelukkig kent onze gemeente veel vrijwilligers, maar het vrijwilligerspotentieel is daarmee ook bijna benut. Vandaar dat we op zoek zijn naar nieuwe creatieve vormen voor het werven van vrijwilligers, waarbij het werven van jonge(re) vrijwilligers noodzakelijk is.
• Als gemeente blijven we onze vrijwilligers en de mantelzorgers ondersteunen, faciliteren en waarderen.
• Het risico van langer zelfstandig thuis wonen is vereenzaming. Dit moeten we tijdig signaleren en voorkomen. Daarbij hebben naast de gemeente tal van maatschappelijke organisaties en vrijwilligers een rol. Stimuleren van sport voor ouderen, ondersteunen van voorzieningen als Tafeltje Dekje, kookgroepen en dagbesteding zijn hier voorbeelden van. In april 2022 heeft het college het Actieplan Een tegen Eenzaamheid vastgesteld. In dit actieplan wordt beschreven op welke wijze de gemeente Wierden de komende jaren eenzaamheid onder inwoners wil voorkomen en verminderen. De werkgroep Eenzaamheid stelt jaarlijks een uitvoeringsplan op waarin de activiteiten staan vermeld die in dat jaar worden georganiseerd. Het actieplan valt onder het programma van het ministerie van VWS, waarbij een samenwerkingsnetwerk wordt opgebouwd van mensen en organisaties in onze gemeente die gezamenlijk aan 2 sporen van beleid: bewustwording en informeren van inwoners en het netwerk vergroten om keuzes en activiteiten tegen eenzaamheid zo goed mogelijk af te kunnen stemmen. Vanaf 2025 is het Actieplan Een tegen Eenzaamheid onder het GALA gebracht en zetten we in op het verder uitbreiden en borgen van de coalitie Een tegen Eenzaamheid.
• We zetten volop in op de transformatie, door onze inwoners centraal te stellen, probleemsituaties te normaliseren en zo veel als mogelijk gebruik te maken van de kracht van mensen zelf en hun netwerk. Dit doen we niet alleen, maar in nauwe samenwerking met onze partners, zoals het onderwijs, huisartsen en maatschappelijke organisaties.
• We geven wijkbewoners meer zeggenschap over de eigen leefomgeving. Dit bereiken we door inwoners op wijkniveau uit te nodigen om vanuit gezamenlijke noaberschap en harmonie in de gemeenschap vorm te geven aan aanbod van voorzieningen en activiteiten in de wijk en aan inrichting en gebruik van de openbare ruimte. Als eerste stap wordt er per wijk een inventarisatie gemaakt van de wijk en haar eigenschappen en voorzieningen. Hierbij wordt gebruik gemaakt van het model "Positieve Gezondheid en Leefomgeving" van het Louis Bolk Instituut. Het uiteindelijke doel is het versterken en stimuleren van activiteiten en voorzieningen voor mensen met een ondersteuningsbehoefte, zodat zij actief kunnen blijven deelnemen aan de maatschappij.
• Naast zeggenschap over de fysieke omgeving praten we met inwoners over het welzijn en de zorg in hun wijk. Om zoveel mogelijk inwoners preventief te bereiken en gezondheidsachterstanden terug te dringen betalen we vanuit de GALA-middelen de verdere verbetering van de domeinoverstijgende samenwerking tussen professionals in onze wijken. Dit doen we door het uitvoeren van de pilot "Duurzaam samenwerken in de wijk". Binnen deze pilot werken professionals uit het voorveld (b.v. welzijnswerk) en de geïndiceerde zorg samen. Met als doel om de behoefte aan ondersteuning die de inwoners van een wijk hebben in kaart te brengen en bij hun ondersteuningsaanbod meer samen en meer preventief te gaan werken. Hierbij is o.a. uit de wijkscans gebleken dat er behoefte is aan meer aanbod voor en door jeugd. Dit wordt in 2024 en verder uitgewerkt. Uiteindelijk doel voor onze inwoners is dat zij dichtbij huis op een laagdrempelige manier aanbod vinden dat past bij hun behoefte en dat ze waar nodig ondersteund worden om prettiger en gezonder te leven.