In deze Nota van aanbieding bij de begroting 2025 is voor alle genoemde voorstellen die zijn verwerkt in de begroting 2025 een nadere toelichting opgenomen (paragraaf 'Toelichting op de voorstellen die zijn verwerkt in de begroting). Op deze plek gaan wij nader in op enkele ontwikkelingen die van grote invloed zijn op de begroting 2025.
Nieuw beleid vanuit de Nota Meerjarenbeleid 2025-2028 en aanvullend |
---|
Structureel: - In overeenstemming met de door u vastgestelde NMB 2025-2028 is in 2025 voor een bedrag van € 783.000 aan structureel nieuw beleid opgenomen.
- Een overzicht van dit nieuwe beleid en de lasten is opgenomen in bijlage 7 van deze begroting.
- Bij de behandeling van de NMB 2025-2028 zijn er diverse amendementen en één motie aangenomen voor per saldo een structureel bedrag ad € 70.000 in 2025 en oplopend tot € 132.000 in 2028.
- Aanvullend op de NMB 2025-2028 zijn voor 2025 nog de volgende zaken opgenomen:
- Klimaatinstallatie zaaldelen De Zomp € 24.000;
- Subsidiëring voorveld € 33.000;
- Aanvullende stortingen startersleningen € 210.000, rentelast € 7.000;
- Regio FM bijdrage naar normbedragen € 4.000.
Eénmalig: - In overeenstemming met de NMB 2025-2028 is in 2025 een bedrag van € 2.387.000 aan éénmalige middelen voor nieuw beleid opgenomen.
- Een overzicht van dit nieuwe beleid is opgenomen in bijlage 7 van deze begroting.
- Voor 2025 is een bedrag ad € 75.000 opgenomen voor implementatie van Geo-suite.
- Bij de behandeling van de NMB 2025-2028 is er een amendement met eenmalige dekking aangenomen, een bedrag ad € 10.000.
|
---|
Algemene uitkering |
---|
De septembercirculaire is op Prinsjesdag 2024, net voor het afronden van onze begrotingsstukken, verschenen. Ondanks de beperkt beschikbare tijd hebben wij de uitkomst van deze circulaire betrokken bij de besluitvorming over de begroting 2025 en meerjarenraming 2026 - 2028. Uit de septembercirculaire 2024 van het gemeentefonds blijkt dat we in 2025 over minder middelen kunnen beschikken, het gaat om € 54.000 netto. Vanaf 2026 kunnen we ten opzichte van de meicirculaire 2024 over extra middelen beschikken, dit komt neer op een plus van € 124.000 in 2026, € 312.000 in 2027 en € 218.000 in 2028. De belangrijkste ontwikkelingen uit de circulaire 2024 zijn: - Het definitief schrappen van de structurele besparing op Jeugdzorg vanaf 2026. Deze middelen zijn vanaf 2026 structureel toegevoegd aan de algemene uitkering. Het gaat om een bedrag van € 500 miljoen in 2026, oplopend naar € 511 miljoen vanaf 2027. Dit verloopt voor de gemeente in principe neutraal, omdat er in de meerjarenraming reeds rekening was gehouden met een lastenbesparing, welke nu teruggedraaid wordt. Er zit echter een klein voordeel op, omdat de geraamde lastenbesparing lager is dan de middelen die nu toegevoegd worden aan de algemene uitkering.
- Indexatie Wmo voor demografie. Vooruitlopend op een aangepaste bekostigingsvorm voor de Wmo zijn structureel middelen aan de algemene uitkering toegevoegd oplopend van € 75 miljoen in 2026 tot € 300 miljoen in 2029.
- Een decentralisatie-uitkering voor openbare bibliotheken. Ter voorbereiding op de invoering van de wettelijke zorgplicht voor gemeenten ten aanzien van openbare bibliotheken ontvangen we in 2025 en 2026 € 100.000 per jaar.
- Voor de jaren 2026 en 2027 moet het Rijk nog een besluit nemen over de extra gelden jeugdzorg. Het Rijk, de VNG en het Interprovinciaal Overleg (IPO) hebben afgesproken dat de gemeenten 100% van de in het vooruitzicht gestelde bedragen voor 2026 – 2028 als stelpost mogen opnemen in de begroting. Ook dit is zo in de meerjarenraming verwerkt.
- Ter indicatie geven wij mee dat op basis van de huidige gegevens de algemene uitkering voor Wierden in 2029 met per saldo slechts € 16.000 zal toenemen.
|
---|
Sociaal domein |
---|
Het begrote uitgavenvolume voor de Wmo en Jeugdzorg is in 2025 op basis van de beschikbare informatie ten opzichte van de begroting 2024 toegenomen. De lasten voor de uitvoering van de Jeugdzorg en de Wmo zijn per saldo ruim € 1 miljoen hoger geraamd. In de NMB 2025-2028 was voor de nieuwe inkoop al € 400.000 meegenomen in de actualisatie van de financiële positie. Verder is in de begroting 2024 € 330.000 beschikbaar voor de meerkosten ten gevolge van het onderzoek naar reële tarieven. Per saldo een extra nadeel van € 286.000. Basis voor de ramingen zijn de beschikbare (historische) gegevens over aantallen, een inschatting van gebruik van de dure specialistische Jeugdzorg (het gebruik hiervan kan nogal fluctueren) en gestegen tarieven. Er is een zo goed mogelijke inschatting gemaakt van de effecten van de nieuwe inkoop 2025 voor zowel Jeugd als Wmo, waarbij gebruik gemaakt is van impactanalyses vanuit de inkoopgroep. Over de structurele compensatie door het Rijk vanaf 2026 voor de stijgende kosten van de Jeugdzorg is nog geen beslissing genomen. In het meerjarenperspectief mogen we, conform de richtlijnen van de provinciaal toezichthouder, uitgaan van 100% uitkering van de reeks compensatie extra middelen Jeugdzorg die de "Commissie van Wijzen" adviseert. De structurele korting van het Rijk van € 500 miljoen in 2025 en € 511 miljoen in 2026 is door het huidige kabinet geschrapt. De korting was budgettair neutraal geraamd, dus dit heeft geen gevolgen voor de begroting. |
---|
Lokale lasten |
---|
De tarieven worden normaliter verhoogd met het verwachte inflatiepercentage 2025 uit de meicirculaire 2024. Dit percentage bedraagt per saldo 3,65%. Gebruikelijk is dat dit percentage voor de belastingen wordt aangepast met de nacalculatie van de inflatie van in dit geval 2022. Uiteindelijk blijkt dit inflatiepercentage 5,55% hoger te liggen dan destijds geraamd waardoor de totale prijsaanpassing 9,2% dient te bedragen. Wij stellen voor de onroerende zaakbelastingen, toeristen- en forensenbelasting met laatstgenoemd percentage te verhogen en de tarieven voor de afvalstoffen- en rioolheffing zoals gebruikelijk 100% kostendekkend te ramen (inclusief genoemde indexatie). Dit betekent voor zowel voor de afvalstoffenheffing als voor de rioolheffing een stijging per huishouden van ca. € 15 per jaar. In het kader van het traject Financieel gezond stellen wij voor om de tarieven voor de OZB extra te verhogen met € 200.000 (zie ook de aanbiedingsbrief). Dit betekent procentueel voor woningen een extra verhoging van 3% en voor niet-woningen van 6%. |
---|
Ravijn vanaf 2026 |
---|
De begroting 2025 is weliswaar nog sluitend maar vanaf 2026 zien we tekorten ontstaan. Deze tekorten zijn met enkele financieel technische maatregelen en OZB verhoging deels opgevangen. De genoemde taakstelling op de bedrijfsvoering van € 400.000 is nog niet verwerkt. Deze werken we verder uit en bespreken we met u in Q1 van 2025. Nog niet alle gewenste en noodzakelijke investeringen zijn verwerkt in het meerjarenperspectief bij de begroting. Dit onderstreept de noodzaak om scherp aan de wind te moeten blijven zeilen. We moeten ons ervan bewust zijn dat niet alles meer mogelijk is en kritisch moeten kijken naar onze inkomsten en uitgaven. Waarbij het oppakken van nieuwe ambities en noodzakelijke investeringen bemoeilijkt wordt door de koers die het Rijk vaart. Om onze gemeente zelfstandig en financieel gezond te houden zullen wij ook stappen moeten zetten. We zullen daarom bij het Rijk aandacht blijven vragen voor de disbalans tussen taken en verantwoordelijkheden en de middelen die daarvoor beschikbaar worden gesteld. |
---|
Diversen |
---|
Enkele andere zaken: - Het percentage eigen risico voor gemeenten voor de tekorten op de bijstand is gewijzigd, waardoor het tekort op de bijstand is toegenomen ten opzichte van 2024. Budgettair ten opzichte van de begroting 2024 een nadeel van € 200.000;
- De kosten voor leerlingenvervoer en vervoer naar dagbesteding vanwege nieuwe aanbesteding, per saldo voordeel € 305.000;
- Voor verdere loon- en prijsontwikkeling is een stelpost opgenomen van € 1.136.000.
- Het is de bedoeling dat het nieuwe groenbeleidsplan gelijktijdig met de herijking van het integrale beheer van de openbare ruimte ( IBOR) geschiedt. De financiële gevolgen hiervan zullen in de Nota Meerjarenbeleid 2026-2029 aan de orde komen.
- Op 24 september heeft uw raad het Plan van aanpak urgente huisvesting voor inwoners en tijdelijke huisvesting nieuwkomers vastgesteld. Wij stellen u voor de Reserve opvang ontheemde Oekraïners te herbestemmen voor de uitvoering van dit plan en de uit te werken visie.
|
---|